Domy kultury to ważne miejsca na społecznej mapie Polski. Szczególnie ważny dla ich losów okazał się okres transformacji ustrojowej. Niektóre z domów kultury, które przetrwały doskonale odnalazły się w nowych realiach umiejętnie wykorzystując gminne fundusze i pozyskując nowe źródła, inne napotykają wiele trudności.

Sprawdzaliśmy w jaki sposób domy kultury we wsiach, małych i dużych miastach radzą sobie w dzisiejszych czasach i czy ich działania są efektywne i skuteczne. Co sprawia, że jedne z nich przyciągają atrakcyjną ofertą, a inne świecą pustkami?

W ramach projektu zbadaliśmy sposób działania domów kultury na przykładzie 13 domów kultury na terenie województwa mazowieckiego wylosowanych do udziału w badaniu. Poprzez analizę dokumentów, wywiady z liderami, ankiety skierowane do uczniów oraz analizę wizualną – udało nam się dowiedzieć wiele o działalności domów kultury na Mazowszu.

Najważniejszym wnioskiem z badania jest to, że domy kultury są czesto osamotnione w swojej działalności. Nie należą do żadnej ogólnopolskiej sieci, ani stowarzyszenia. Mało wiedzą o sobie na wzajem i brakuje im nie tylko środków, ale narzędzi twórczej pracy z lokalną społecznością.

Trzy rzeczy, których najbardziej potrzebują domy kultury to:

• Zmiana myślenia o misji domu kultury – domy kultury często zajmują się wyłącznie edukacją kulturalną oraz organizowaniem wydarzeń kulturalnych. Naszym zdaniem misja powinna być tworzona indywidualnie dla każdego domu kultury i każdej społeczności. Dom kultury powinien służyć społeczności, w której pracuje.. Dlatego, w zależności od potrzeb społeczności, misja domu kultury może rozszerzać się o np. o organizowanie czasu wolnego, tworzenie miejsca spotkań czy opiekę nad dziećmi. Przed jej sformułowaniem ważne jest, żeby dowiedzieć się jakie faktycznie są potrzeby społeczności.

• Badanie potrzeb społeczności – wiedza domów kultury o społecznościach, w których pracują jest często niepełna. Zwykle składa się na nią osobista wiedza pracowników domu kultury, doświadczenia z prowadzonych zajęć i imprez oraz obserwowanie frekwencji. Czasem wiedzę tę uzupełnia się badaniem ankietowym, które jednak zwykle nie jest dobrym sposobem rozpoznawania potrzeb ze względu na swoją powierzchowność i małe zaangażowanie respondentów.

• Nowe pomysły na działanie – Większość domów kultury komponuje swoją ofertę korzystając z repertuaru sprawdzonych pomysłów, a pracownicy domów kultury często wspominają o potrzebie inspiracji oraz o uczuciu pewnego „wypalenia” i związanego z nim przekonania, że „wszystko już było”. Domy kultury potrzebują przykładów ciekawych, niestandardowych działań i zachęty do eksperymentowania z formą i treścią programu. Potrzebują inspiracji do wypracowania nowych, atrakcyjnych i zaskakujących propozycji.

skrót raportu	pełna wersja raportu	publikacja
(.pdf, 1.8MB)	(.pdf 6.1MB)	(.pdf 6MB)

Zespół:

Redakcja naukowa: dr Maria Theiss, konsultacje: dr Barbara Lewenstein

Autorzy: Marta Białek-Graczyk, Marta Olejnik, Łukasz Ostrowski, Maria Theiss, Tomasz Kasprzak, Marcin Jewdokimow

Zespół badawczy: Marta Olejnik, Łukasz Ostrowski, Piotr Adamiak, Anna Biernat, Agnieszka Boguś, Łukasz Bukowiecki, Magdalena Chrzczonowicz, Katarzyna Gizińska, Krzysztof Hamerszmit, Marta Jackowska, Katarzyna Kolibabska, Joanna Kozera, Katarzyna Krakowska, Tomasz Piątek, Dominika Potkańska, Mateusz Przywara, Michał Tragarz, Dorota Walczak

Czas trwania: 2008-2009

Sponsorzy: Projekt został zrealizowany przy wsparciu udzielonym przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię ze środków mechanizmu finansowego europejskiego obszaru gospodarczego oraz norweskiego mechanizmu Finansowego oraz budżetu Rzeczypospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Porządowych oraz dzięki wsparciu Fundacji Batorego

Foto:
Galeria – warsztaty
Galeria – kulminacja